5- ÜÇ TALAKLA BOŞANMIŞ
KADININ NAFAKA VE MESKEN HAKKI YOKTUR
حدثنا هناد
حدثنا جرير عن
مغيرة عن
الشعبي قال
قالت فاطمة
بنت قيس طلقني
زوجي ثلاثا
على عهد النبي
صلى الله عليه
وسلم فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم لا سكنى
لك ولا نفقة
Fatıma binti Kays
(r.anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) zamanında kocam
beni üç talakla boşadı. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Sana
mesken ve nafaka yoktur.”
Diğer tahric: Müslim,
Talak; Ebû Dâvûd, Talak
قال مغيرة
فذكرته
لإبراهيم
فقال قال عمر
لا ندع كتاب
الله وسنة
نبينا صلى
الله عليه
وسلم لقول
امرأة لا ندري
أحفظت أم نسيت
وكان عمر يجعل
لها السكنى
والنفقة
حدثنا أحمد بن
منيع حدثنا
هشيم أنبأنا
حصين
وإسماعيل
ومجالد قال هشيم
وحدثنا داود
أيضا عن
الشعبي قال
دخلت على فاطمة
بنت قيس
فسألتها عن
قضاء رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فيها فقالت
طلقها زوجها
البتة فخاصمته
في السكنى
والنفقة فلم
يجعل لها
النبي صلى
الله عليه
وسلم سكنى ولا
نفقة وفي حديث
داود قالت
وأمرني أن
أعتد في بيت
بن أم مكتوم
قال أبو عيسى
هذا حديث حسن
صحيح وهو قول
بعض أهل العلم
منهم الحسن
وعطاء بن أبي
رباح والشعبي
وبه يقول أحمد
وإسحاق قالوا
ليس للمطلقة
سكنى ولا نفقة
إذا لم يملك
زوجها الرجعة
وقال بعض أهل
العلم من
أصحاب النبي
صلى الله عليه
وسلم منهم عمر
وعبد الله إن
المطلقة ثلاثا
لها السكنى
والنفقة وهو
قول سفيان
الثوري وأهل
الكوفة وقال
بعض أهل العلم
لها السكنى ولا
نفقة لها وهو
قول مالك بن
أنس والليث بن
سعد والشافعي
وقال الشافعي
إنما جعلنا
لها السكنى
بكتاب الله
قال الله
تعالى { لا
تخرجوهن من
بيوتهن ولا
يخرجن إلا أن
يأتين بفاحشة مبينة
} قالوا
هو البذاء أن
تبذو على أهلها
واعتل بأن
فاطمة بنت قيس
لم يجعل لها
النبي صلى
الله عليه
وسلم السكنى
لما كانت تبذو
على أهلها قال
الشافعي ولا
نفقة لها
لحديث رسول الله
صلى الله عليه
وسلم في قصة
حديث فاطمة بنت
قيس
Muğîre diyor ki: Bu
hadisi İbrahim’e bahsettim de Ömer’in bu hadis hakkında şöyle söylediğini
aktardı: “Bir kadının sözü ile Allah’ın kitabını ve Nebimiz (s.a.v.)’in
sünnetini terk edecek değiliz. Bilmiyoruz, doğrusunu hafızasında tuttu mu?
Yoksa unuttu mu?” Ömer üç talakla boşanmış kadına mesken ve nafaka hakkı
tanırdı.
Ahmed b. Meni’, Hüşeym
yoluyla Husayn, İsmail, Mûcâlid bize aktarmışlardır. Hüşeym diyor ki: Dâvûd’ta
aynı şekilde Şa’bî’den aktararak şöyle demiştir: “Fatıma binti Kays’ın yanına
girerek kendisi hakkında Rasûlullah (s.a.v.)’in verdiği hükmü sordum” şöyle
dedi: Kocasının kendisini Elbette (kesinlikle) boşadığını, kocasına karşı
mesken ve nafaka davası açtığını, Peygamber (s.a.v.)’in de kendisine mesken ve
nafaka hakkı vermediğini söyledi.
Dâvûd’un rivâyetinde
ise şöyledir:
“İbn Ümmü Mektum’un
evinde iddetimi beklememi bana emretti” dedi.
Tirmîzî: Bu hadis
hasen sahihtir. Bazı ilim adamları uygulamalarını bu hadisle yaparlar ve Hasan
el Basrî, Âta b. ebî Rebah ve Şabî bunlardandır. Ahmed ve İshâk’ta aynı görüşte
olup şöyle derler: “Kocası dönme hakkına sahip olacak şekilde boşamamışsa
boşanan kadına mesken ve nafaka hakkı yoktur” Rasûlullah (s.a.v.)’in ashabından
bazı ilim adamları ise Ömer ve Abdullah b. Mes’ûd şöyle derler: “Üç talakla
boşanan kadına mesken ve nafaka vardır.”
Sûfyân es Sevrî ve
Küfeliler bu kanaattedirler. Bazı ilim adamları ise: “Mesken var nafaka yoktur”
derler. Mâlik b. Enes, Leys b. Sa’d, Şâfii bu görüştedir.
Şâfii diyor ki: Allah’ın
kitabına dayanarak kadına mesken hakkı tanımış olmaktayız. Allah, Talak sûresi
1. ayetinde (…Onları evlerinden çıkarmayın kendileri de çıkmasınlar ve açıkça
hayasız davranışlarda bulunmadıkça onlar o evden ayrılmak zorunda
bırakılmasın…) Ayette geçen açıkça hayasız davranışlar’ın uzun dilli olmak,
kocanın akrabalarını dille rahatsız etmek anlamına geldiğini söylemişlerdir.
Peygamber (s.a.v.)’in Kays’ın kızı Fatıma’ya mesken hakkı tanımamasının sebebi;
akrabalarını diliyle rahatsız etmesinden dolayıdır.
Şâfii: Kays’ın kızı
Fatıma hadisine dayanarak: “Üç talakla boşanan kadına nafaka yoktur”
demektedirler.